Ik loop over straat
en zie een statig pand, een prachtig kunstwerk,
een bijzondere plek, een oud gebouw of een grote zwerfkei.
Soms ga ik ergens naar binnen.
Af en toe kom ik iemand tegen.
Ook loop ik wel 's een begraafplaats op.
Ik sta stil, raap het verhaal op
en lees het.
Luister het verhaal nu op:
Klik op de foto voor meer foto's.
 |
OVER KOGELGATEN EN NAPJES | OOTMARSUM
In
veel Bentheimer zandstenen kerkmuren in Twente en net over de grens zitten
talrijke kleine gaten. Zijn het kogelgaten, hijsgaten of schraapte men uit deze
gaten steenpoeder als medicijn? We moeten gissen naar de verhalen over napjes
in gatenkazige kerkmuren, cupmarks op hunebedden en kuiltjes op geheimzinnige duivelsstenen.
We moeten ons met de oude verhalen behelpen en iedereen mag er zoveel van
geloven als het hem of haar goeddunkt.
|
 |
LAAG VAN USSELO | BROEKHEURNE In
een 10 - 15 cm dikke laag ontdekte de Twentse archeoloog Cornelis Hijszeler
vuurstenen werktuigjes én brokjes houtskool uit 10.000 - 8.300 jaar v. Chr. Hij
maakte deze laag wereldberoemd als ‘Laag van Usselo’.
Op de vindplek staat nu
een groot betonnen kunstwerk.
|
 |
TRILOGIE TWENTSE WERELDREIZIGERS Dit driedelige verhaal gaat over bijzondere wereldreizigers uit Twente: Gerard uit
Oldenzaal en Antoon uit Denekamp stapten in 1936 op de fiets voor een tocht
naar de piramides in Egypte, Karel en zijn mùege uit Rijssen trokken in de
jaren 50, 60 en 70 Europa in met de kueklkoare en Manon uit Vriezenveen maakte vanaf
2005 een reis op de trekker naar de Zuidpool.
00:01:00
Gerard Monnink & Antoon Damhuis
00:26:41
Karel Schönfeld – Wichers
00:47:47
Manon Ossevoort |
 |
THOMAS AINSWORTH | GOOR Op
de oude begraafplaats bevindt zich een opvallend groot gietijzeren grafmonument.
Het is in Twente het meest bijzondere grafmonument en het is voor een heel
bijzondere man, Thomas Ainsworth (Bolton Le Moors 1795 – Nijverdal 1841). Hij
was dé grondlegger van de Twentse katoenindustrie.
|
 |
WEERZIEN BIJ MONUMENT VOSSENBOSCH | HOGE HEXEL
Bij dit monument ter nagedachtenis aan het Molukse
woonoord ‘Vossenbosch’ komen tijdens een weerzien verhalen over vroeger naar
boven.
|
 |
GOUDKOORTS | NIJVERDAL In 1901 meenden Samuel Frank en Emanuel Hompes goud te
kunnen delven in Nijverdal. Kosten noch moeiten werden gespaard om dat te realiseren,
maar helaas. Deze goldrush was binnen een jaar al weer voorbij.
|
 |
PROMETHEUS | ALMELO Hoog aan de witte slangentoren van de brandweerkazerne in
Almelo hangt het door beeldhouwster Janny Brugman – de Vries gemaakte bronzen
kunstwerk ‘Prometheus’. Wie was deze god uit de Griekse mythologie? Prometheus
stal het vuur uit de hemel en gaf het aan de mensen op aarde.
|
 |
CARILLRONDJE | TWENTE
Op zaterdag 22 april 2023 organiseerde de Stichting De Twentse Beiaard een carill(r)ondje langs de carillons van Hengelo, Almelo, Ootmarsum en Oldenzaal. In dit muzikale verhaal enkele geluidsfragmenten.
Tot slot een gesprek met stadsbeiaardier Hylke Banning bij het carillon in de toren van de St. Plechelmusbasiliek in Oldenzaal.
|
 |
PROAT MAR PLAT | VOALTH 'n Gesprek met Gerrit Kraa, better bekeand as Gait van de Kroaje, oaver 'n Kreenk vuur de Twentse sproak. 'n Kreenk is gangs met 't instaandhoalden en bevorderen van de Twentse taal.
Bie 't Everloo in Voalth, Rossum, lig ne groten zwerfkei as herinnering an de oprichting van 'n Kreenk doar.
|
 |
HANNEKEMAAIERS | UELSEN
Vanaf de Gouden Eeuw tot aan de Eerste Wereldoorlog kwamen elke zomer vele duizenden Duitse seizoenarbeiders met hun zeis naar Holland en Fryslan om gras te maaien en te helpen bij de hooioogst. Deze arbeidsmigranten werden Hannekemaaiers genoemd.
Over het maaien van gras met de zeis en het maaien van rogge met de zicht vertellen Bernard Knoop en Johan Veneklaas van Oogstgroep Almelo.
Sommige Hannekemaaiers werden marskramers. Zij deden goede zaken, bleven in ons land en begonnen goedlopende winkels, C&A, V&D e.a.
|
 |
HECTOMETERPAALTJES | HENGELO WIERDEN ALMELO Langs de Grote Weg tussen Zwolle en Enschede werden rond 1830 mijlpalen geplaatst. Een eeuw later kwamen de hectometerpaaltjes met oranje kop. In Hengelo, Wierden en Almelo zijn er nog een aantal blijven staan. Als tastbaar element in de geschiedenis van de infrastructurele ontwikkeling.
|
 |
KRUISSTEEN 2.0 | WIERDEN Op de kruising Eerste Esweg-Kruissteenweg ligt sinds mensenheugenis een grote zwerfkei. Ooit was deze daar gebruikt voor een steenkistgraf. Nadat hij jarenlang op een sokkel van keitjes was geplaatst, kwam hij in het plantsoen te liggen. 59 jaar was er de wens om de steen weer net als vanouds een plek te geven. Eind 2022 was het zover. Saxion Hogeschool Edith Stein Enschede betonprintte een nieuwe sokkel en de steen uit de IJstijd kwam er bovenop. Enkele buurtbewoners halen bij de onthulling herinneringen op.
|
 |
ROTONDEKUNST RUURD HALLEMA | RIJSSEN In Rijssen pronken op vijf rotondes kunstwerken van Ruurd Hallema uit Borne. Geen kunstenaar die zoveel rotondes van beelden heeft voorzien dan hij. Qua rotondes is hij in Twente de absolute nummer 1. In dit verhaal vertelt hij over deze werken.
|
 |
N35 | WIERDEN Vanaf 1829 werd tussen Nijverdal en Wierden de Groote Weg
aangelegd. Bij hectometerpaal 39,5 woonde Hendrik van der Kolk die als
rijkswegwerker het klein onderhoud aan deze weg moest doen. Harm Boom klaagde
zeer over de staat van de weg toen hij in 1846 een reis van Zwolle naar
uiteindelijk Enschede maakte. Terecht, want deze nieuwe weg werd intensief
gebruikt. Nog steeds. Het is de verbinding tussen de economische regio's Zwolle/Kampen
en Twente. De weg zal opgewaardeerd worden van N35 naar A35.
|
 |
MEESTER G.B. VLOEDBELD | ALMELO Meester G.B.
Vloedbeld (1884–1961, Almelo) schreef naast zijn
fulltime-baan als onderwijzer een ontzagwekkende hoeveelheid artikelen en
verhalen over de geschiedenis en folklore van Twente en dat vooral in de
streektaal, ‘zijn moodersproake’. Zijn meest bekende werk is ‘Mans Kapbaarg, 'n
grootsten leugenbuul van ’t Tukkerlaand’. In Almelo wordt deze humoristische
roman als stripverhaal uitgebeeld in het grootste mozaïek van ons land. In deze podcast ook
een gesprek met kleinzoon Gerard Vloedbeld en mozaïekrestaurateur Hans Hunter.
|
 |
PESTPOEDER | OLDENZAAL In de muren van de St. Plechelmusbasiliek in Oldenzaal zitten honderden gleuven. Over het ontstaan hiervan zijn veel verklaringen. Dit verhaal geeft het meest waarschijnlijke antwoord.
|
 |
KLAZIEN UUT ZALK | VROOMSHOOP In november 1992 kwam Klazien Rotstein – van den Brink (13 maart 1919 – 5 juni 1997), landelijk bekend als Klazien uut Zalk, naar Den Ham voor een lezing voor de ouderen. In deze podcast een kleine registratie van die lezing en een interview voor de microfoon van de lokale omroep LOV.
|
 |
WAGENMAKERIJ LANGENHOF | WIERDEN Wagenmakerij Langenhof aan de Rijssensestraat 128 in Wierden is een authentiek erfgoedmuseum waar het eeuwenoude ambacht van wagenmaker levend wordt gehouden.
|
 |
VLIEGTUIGBOUWERS HENK & GERRIT | WIERDEN
Enthousiast geworden door het opkomend vliegverkeer in Twente bouwden Henk van der Heiden en Gerrit het Lam in 1932 een vliegtuig in de wagenmakerij van Jan Langenhof in Wierden. Helaas, of achteraf gelukkig, was de eerste proefvlucht geen succes.
|
 |
VERMIST | ENSCHEDE
Nu gaat er een Amber Alert uit als iemand wordt vermist. Hoe anders ging dat in 1947 toen twee Enschedese meisjes bij grenspaal 24 in Beuningen door Duitse commiezen werden opgepakt. Zij werden gevangen gehouden in Nordhorn en na tien dagen weer vrijgelaten.
|
 |
GRENSPALEN | TWENTE
Op de grens Twente - Duitsland staan de oudste grenspalen van ons land. In dit verhaal gaat het over de oudste (De Lutte), drie drielandenpunten (Bruinehaar, Overdinkel en Haaksbergen), één met een foutje (Beuningen), één op een grillige grens (Lage) en over de fraaiste (Losser).
|
 |
MIDDELPUNT VAN TWENTE | AZELO
Volgens precies ingevoerde gps-coördinaten ligt het middelpunt van Twente ten zuiden van Zenderen aan de Braamhaarsstraat in Azelo (gemeente Borne). Hier wappert de vlag van Twente, een steigerend wit ros op een rood dundoek.
|
 |
HUTNKLOAS | OLDENZAAL
Op 13 september 1775 werd de uit Hengevelde afkomstige Hutnkloas met zijn gezin spectaculair geëxecuteerd op het Galgenveld in Oldenzaal. Meer dan 20 duizend mensen kwamen kijken. Klaas Annink (de bekendste crimineel van Twente), zijn vrouw Aarne en zijn zoon Jannes waren de laatste Nederlanders, die op deze gruwelijke manier terechtgesteld werden.
|
 |
DE DOCHTER VAN DE VEERMAN | RIJSSEN
Een romantisch verhaal uit de lente van 1810 dat zich afspeelt bij het Oude Veerhuis aan de Regge.
|
 |
ZWEEDS POSTVLIEGTUIG NEERGESTORT | GEESTEREN
In de nacht van 30 op 31 augustus 1932 stortte aan de Haarbrinksweg in Geesteren een Zweeds postvliegtuig neer. Beide bemanningsleden kwamen om het leven. Eén aapje overleefde de ramp.
|
 |
DOKTER P.J. VAN BRAKEL | DEN HAM
Dokter P.J. van Brakel (1874-1934) begon zijn praktijk in het hotel waar hij verbleef, liet een stijlvolle dokterswoning bouwen en trouwde met een serveerster. Naast zijn drukke praktijk begon hij met een slager en een cafébaas een turfstrooiselfabriek, richtte een melkfabriek, een boerenleenbank en een aankoopvereniging op. En tussendoor was hij ook nog politiek actief.
|
 |
DE GROENE JAGER | DEN HAM
Dit verhaal gaat over een middeleeuws liefdesdrama dat zich afspeelde op Landgoed Eerde tussen Den Ham en Ommen.
|
 |
KUNSTENAARSECHTPAAR BRUGMAN | ALMELO
Eerbetoon aan schilder Berry Brugman (1915-1996) en beeldhouwster Janny Brugman - de Vries (1918-2006) uit Almelo.
|
 |
CATTELER & BINNENGAIT AAN DE REGGE | ENTERBROEK
Hou je van historie, dan hou je van de belevenissen rondom het Catteler en schippersherberg annex haven BinnenGait aan de oevers van de Regge aan de Kartelaarsdijk in Enterbroek. Deventer burgemeester Borgerinck had het Catteler als buitenverblijf. Zijn zoon maakte in 1751 van BinnenGait een florerende transitohaven, maar toen liet Graaf Carel Heer van Twickel twintig jaar later de Twickelervaart graven …
|
 |
DE KRUISSTEEN | WIERDEN
Sinds mensenheugenis ligt op de es deze steen, die door het Trechterbekervolk werd gebruikt voor een steenkistgraf. In 1937 werd het een monument met keienbank pal op de kruising Eerste Esweg - Kruissteenweg, maar dat monument verdween na zo'n 25 jaar. De steen uit de IJstijd kreeg een plek naast de weg.
|
 |
DORPSWANDELING | DEN HAM
In een aantal afleveringen neem ik u mee naar Den Ham. Ik nodig u uit om met mij mee te wandelen door dit prachtige brinkdorp.
Ik begin aan de Brinkstraat en loop vervolgens om de Dorpskerk naar de Grotestraat, de Smitstraat en weer terug door de Brinkstraat. Op meerdere plekken sta ik stil en doe ik een plezierige ontdekking. Vaak is er een bank om op te zitten en te luisteren naar mijn verhaal. Ik wens u veel luistergenot tijdens deze dorpswandeling.
|
 |
 |
 |
|
De Dorpswandeling begint op de plek tussen Brink 2 en Brinkstraat 4, daar waar ooit De Eierhal was.
|
'Liggend naakt', gemaakt door de grand dame van de Nederlandse beeldhouwkunst uit de vorige eeuw Charlotte van Pallandt.
|
Deze kruidentuin bevindt zich achter het Middendorpshuis, Grotestraat 4.
|
 |
 |
 |
|
Luister naar het verhaal over huisarts Jo, zijn tweelingzus Da en zijn vrouw Rika. Jo Doyer woonde vanaf 1894 vier jaar aan de Grotestraat 47 en was de derde ‘gemeente - geneesheer’ van Den Ham.
|
Op Smitstraat nummer 12 stond precies een eeuw lang de Hervormde School, later De Smithoek genaamd.
|
In de Tweede Wereldoorlog kreeg Lieneke Versteegh een veilig onderduikadres bij dokter Kohly en zijn vrouw.
|