Zeer geslaagd 'Brugmanjaar 2018'

Almelo - Op 28 oktober jl. was het 100 jaar geleden dat beeldhouwster Janny Brugman – de Vries werd geboren. Daarom is 2018 het jaar van beeldhouwster Janny Brugman - de Vries én schilder Berry Brugman. Stichting De Brugman Collectie eerde haar én haar man schilder Berry Brugman de afgelopen maanden september oktober met een boek, drie lezingen en een kunstroute met o.a. vijf tentoonstellingen. Zo werd een dik verdiende ode gebracht aan dit door kunst verknoopte echtpaar.

In het boek 'De Brugman Collectie, ode aan kunstenaarsechtpaar' beschrijft Jan van der Kolk op 224 pagina's het boeiende leven van Berry en Janny en laat hij een mooie selectie van meer dan 350 kunstwerken zien. Het boek kost 34,95 euro en is in Almelo verkrijgbaar bij Boekhandel Hilarius Broekhuis, Koornmarkt 24, Boekwinkel Bij de Aa, Grotestraat 99 en in Den Ham bij Twenterand Tourist Info, Grotestraat 4.

Bestellen kan via debrugmancollectie@gmail.com.

"Wat heb je er een mooi boek van gemaakt, mijn gelukwensen daarmee. Daar moet je toch wel erg druk mee zijn geweest."
"Het ziet er allemaal prachtig uit, de foto’s, de indeling naar onderwerp en het verhaal van de levensloop van Janny en Berry. Mijn complimenten."
"Wat ziet het boek er prachtig uit en wat zijn de kleuren van de foto's mooi."
"Het ziet er heel goed en professioneel uit. Ik ben diep onder de indruk."
"Wat een prachtig boek is het geworden en wat onwijs volledig. Vol verrassingen en kunstwerken die ik niet kende. Proficiat."
"Een echt monument in papier."
"Geweldig mooi geschreven en zeer prettig om te lezen."
"Boek is een schitterend naslagwerk!"

Heel veel voorbereidingen gingen vooraf aan 'Brugmanjaar 2018'

Natuurlijk was er eerst al een zeer uitvoerig 5-jarig onderzoek naar het leven en werk van Berry en Janny. In diverse archieven (o.a. RKD, Den Haag) werd meerdere malen flink geplozen. Naast de eigen regio werd ons land van Groningen tot Vlaardingen en van Driel tot Zwanenburg afgereisd om foto's te maken van de kunst in de openbare ruimte. Met enkele honderden mensen werd contact gelegd en werd veel informatie en beeldmateriaal vergaard. Zo groeide een gigantische documentatie uit in een bijzonder boeiend boek.

Een jaar was nodig voor de realisatie van De Brugman Kunstroute met vooral veel overleg met Almelo Promotie, Gemeente Almelo, St. Indigo, St. Stadsmuseum Almelo, Grote Kerk en Vrienden van de Grote Kerk en Huis van Katoen en Nu.

In de week voorafgaand aan de officiële opening op 9 september werd er in de stad door heel veel mensen ongelooflijk hard gewerkt aan de kunstroute en de inrichting van de tentoonstellingen. Bestelbussen kwamen aangereden om de kunstwerken naar de verschillende tentoonstellingslocaties te transporteren. Meer dan dertig particulieren (waaronder de fam. Brugman), enkele gemeenten en musea gaven hun Brugman kunstwerken in bruikleen. Daardoor zou veel nooit eerder geëxposeerd werk te zien zijn. Wat te denken van het Almelose spoorwegemplacement uit 1951 wat voor deze gelegenheid door het Spoorwegmuseum in Utrecht werd uitgeleend. Blij waren we ook met de ‘Feuervogel’ uit partnerstad Iserlohn.

Verpleeghuis Eugeria (Carintreggeland) plaatste het kunstwerk ‘Vlucht vogels’, dat de afgelopen jaren vanwege sloop en nieuwbouw ergens in een hoekje stond, weer op de oorspronkelijke plek op de hoek Ootmarsumsestraat - Vriezenveenseweg.

Toen het door medewerkers van Eshuis Hoveniers werd herplaatst, kregen zij spontaan van voorbijgangers complimenten.

Vanwege de kunstroute haalde Eshuis Accountants en Adviseurs het bronzen reliëf van oud-directeur Eshuis en zijn vrouw uit het depot en hing het op een mooie plek in de hal van de Almelose vestiging aan de Twentelaan. Voor elke bezoeker nu weer mooi goed te zien.

De Brugman Kunstroute

Verder onthulde wethouder Van Rees het eerste bordje bij het kunstwerk ‘Energie’ aan de Rietstraat. Dit abstracte kunstwerk stond eerst bij de Algemene Technische School aan de Veldkersstraat, maar in de jaren 90 werd het verplaatst naar een plantsoen aan de Rietstraat. Toen Janny Brugman – de Vries hier toevallig een keer voorbij kwam, zag ze dat haar werk op een andere plek stond. Ook een mooie plek. Tegen een journalist vertelde ze dat ze eigenlijk wel een bordje mist naast het werk. Op dat bordje zou dan de titel van het werk kunnen staan, de datering en haar naam. "Dat hoeft niet zo groot, maar ik zou het wel fantastisch vinden”, zei ze. Als eerbetoon werd haar wens in ‘Brugmanjaar 2018’ ingewilligd. De gemeente Almelo zorgde dat alle Brugman kunstwerken in de openbare ruimte werden voorzien van bordjes, die gemaakt werden door het Almelose bedrijf Replato.

Op woensdagmorgen 5 september ontving wethouder kunst en cultuur Jan Martin Van Rees het eerste exemplaar van de folder ‘De Brugman Kunstroute’. In deze route zijn alle 18 kunstwerken van Janny Brugman – de Vries in de openbare ruimte van Almelo opgenomen. Ze werd weleens ‘stadsversierder’ genoemd. En terecht, want wat maakte ze Almelo mooi met haar kunst. Ooit waren er 26 kunstwerken. Een aantal verdween. Helaas, bijvoorbeeld vanwege sloop van schoolgebouwen. Maar gelukkig zijn er nog 18 overgebleven. Zo kunnen we elke dag genieten van haar kunst.
Net als het affiche zorgde Almelo Promotie ook voor deze helder vormgegeven folder, waarin naast de vijf tentoonstellingslocaties ook de vijf adressen van het kunstenaarsechtpaar Brugman woonde en werkte en beider levenslopen staan.
Overal in de stad zag je mensen langs de kunstwerken lopen met de folder, die gratis bij Tourist Info in de bibliotheek en op de vijf tentoonstellingslocaties kon worden afgehaald.

Boek

De meer dan volle zaal van Theater Hof 88 was zondagmiddag 9 september getuige van de presentatie van het boek ‘De Brugman Collectie, ode aan kunstenaarsechtpaar'.

Burgemeester Arjen Gerritsen bij de uitreiking van het eerste exemplaar: "Ik ben echt heel enthousiast over dit project, de Brugman Collectie. Allereerst, omdat het gaat om een kunstenaarsechtpaar waar iedereen in Almelo met een bepaalde leeftijd wel van heeft gehoord, of die hen zelfs persoonlijk heeft gekend. En ook Almeloërs van jongere leeftijd kennen de Brugmans, omdat met name het werk van Janny nog steeds overal in de stad is te vinden. Dat zijn vaak kunstwerken waar je min of meer gedachteloos aan voorbij loopt. Maar die je onbewust wel opslaat in je geheugen, omdat je er jarenlang heel vaak aan voorbij loopt. Dat is het mooie van kunst in de openbare ruimte. Als zo’n werk, een beeldhouwwerk of een mozaïek er opeens niet meer is -om wat voor reden dan ook- dan mis je het pas. Het mooie van dit project is dat al deze werken nu weer eens actief onder de aandacht worden gebracht en dat je er ook informatie over kan vinden, als je dat wil. Hetzelfde geldt voor de schilderijen van Berry, maar die hangen dan binnen in een gebouw. Zoals in het stadhuis, dat nu één van de vijf tentoonstellingslocaties is, maar waar in ieder geval één schilderij niet meer op zijn vaste plekje hangt en nu al wordt gemist. Het werk van Berry Brugman werd en wordt nog steeds vaak geëxposeerd, maar nooit eerder kwam iemand op het idee ze allemaal bij elkaar te brengen. En om dat te combineren met een zeer uitgebreide biografie van Janny en Berry Brugman. Een ode aan dit kunstenaarsechtpaar. Jan van der Kolk kwam wél op het idee. En hij voerde zijn idee ook uit! Vijf jaar heeft hij er over gedaan. Graag wil ik van deze gelegenheid gebruik maken om hem een heel groot compliment te maken. Vijf jaar lang heeft hij gewerkt aan deze Brugman Collectie. Een monnikenwerk. Van veel werk was misschien wel bekend waar het zich bevond, maar van heel veel ook niet. Die bevonden zich meestal in het bezit van particulieren. Op allerlei manieren heeft Jan van der Kolk eigenaren opgespoord, contact met hen gelegd en –ook een enorme uitdaging- de eigenaren ervan overtuigd hun werken tijdelijk af te staan voor deze exposities. Het gaat veelal om prachtige werken, die in ieder geval hier in deze Kunsthal heel goed tot zijn recht komen. Hij schreef ondertussen dus ook nog dit boek, organiseerde De Brugman Kunstroute en wist vrijwilligers en – niet onbelangrijk – donateurs te werven om dit gigantische project uit te kunnen voeren. Jan van der Kolk is iemand die dankzij zijn eigen enthousiasme, ook heel veel anderen weet te enthousiasmeren. Een even integere man als gedreven man. Ik heb er grote bewondering voor. Uit zijn werk aan dit project blijkt ook een grote liefde voor het werk van deze twee bijzondere Almelose kunstenaars, voor wie zij waren als mens, en ook een liefde voor een tijdperk. Een tijdperk waarin de ingebruikneming van veel gebouwen, overheidsgebouwen maar ook bijvoorbeeld een bankgebouw, steevast gepaard ging met de onthulling van een kunstwerk. Meestal muzikaal opgeluisterd door een fanfare of een harmonieorkest. En vaak was dat dan een kunstwerk van Janny of Berry Brugman. Het was ook een tijdperk waarin er in De Waag nog een gemeentelijke expositieruimte was die elke dag en elke avond was geopend. De sfeer van dat tijdperk heeft Jan van der Kolk op prachtige wijze weten te vangen in dit boek en met dit project in zijn geheel. Dankzij zijn eigen inzet en enthousiasme, maar natuurlijk vooral ook door de kwaliteit van de werken van Janny en Berry Brugman, waarvan verreweg de tand des tijds kunnen weerstaan. Omdat kunst nu eenmaal tijdloos is.”

Gastpresentator Marcel van Dijk probeerde nog even een reactie van de burgemeester te ontfutselen over het vernoemen van een straat naar Brugman. Gerritsen antwoordde dat hier de straatnaamcommissie over gaat, maar dat hij zich niet kan voorstellen dat er aan het kunstenaarsechtpaar geen aandacht zou worden besteed. Zo’n straatnaam dient wel te passen in een bepaalde wijk.

Vijf tentoonstellingen en meer

'Ode'

Gelijk met de boekpresentatie was de officiële opening van de grote overzichtstentoonstelling ‘Ode’ in Kunsthal Hof 88. Op YouTube is het nog even nagenieten! Maar liefst duizend drie bezoekers genoten van de kunst van Brugman tijdens de door St. Indigo bijzonder mooi ingerichte grote overzichtstentoonstelling in Kunsthal Hof 88.

Velen schreven lovende woorden in het gastenboek:· "Een mooie tentoonstelling met een prima overzicht van het uitgebreide werk van beide kunstenaars” * "Prachtige tentoonstelling, ik heb genoten” * "Mooie expositie van twee bijzondere kunstenaars, van bijzondere mensen" * "Prachtig, krachtig werk, zeer gevarieerd! Ook de beelden. Geweldig!" * "Terecht overzicht van deze expressionist"

Via Kaliber Kunstenschool kwamen nog ’s tweehonderdachtenzestig enthousiaste basisschoolleerlingen en hun begeleiders voor een rondleiding.

Ook de overige prachtige tentoonstellingen ‘Religieus’ in de Grote Kerk, ‘Almelo’ in het Stadsmuseum Almelo, ‘Koninklijk’ in het Stadhuis en fotogalerij ‘Verdwenen kunst’ in het Huis van Katoen en Nu werden goed bezocht.

'Almelo'

'Religieus'

'Koninklijk' 'Verdwenen kunst'

Belangstelling was er eveneens voor de vijf woon- en werkadressen van de familie Brugman en begraafplaats ’t Groenedael. Op een poster lazen bezoekers de nodige informatie.

Velen vonden de weg naar de kunsthandel van Hans Wierbos, Alberts Kunstuitleen en boekhandel Hilarius Broekhuis, die ook waren opgenomen in de kunstroute.

Lezing & Art-diner

In de gezellige ambiance van Grand Café Ledeboer werd zondag 7 oktober een Lezing & Art-diner georganiseerd. Afgewisseld door een driegangendiner verzorgden Koos Sluiter, Peggie Breitbarth en Rutger Morelissen een lezing. Ieder met een eigen invalshoek. Bijna vijftig bezoekers werden getrakteerd op drie boeiende lezingen en een verrassend lekker diner.

Ds. Koos Sluiter uit Almelo vertelde aan de hand van veel afbeeldingen over het religieuze werk van schilder Berry Brugman. Zo liet hij enige overeenkomsten zien tussen b.v. de Schreeuw van Edvard Munch en de Christuskoppen van Berry Brugman.

Kunsthistorica Peggie Breitbarth uit Wassenaar vertelde over de verhoudingen tussen Berry en Janny Brugman en de overige kunstenaars uit Twente. Zij schetste o.a. hoe beide Brugmannen zich stand hielden in het gekrakeel binnen het roerige Twentse kunstenaarswereldje in de jaren 70.

Onderzoeker en verbonden aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Rutger Morelissen uit Zaandam vertelde over de kunsthistorische waarde van kunstwerken uit de Wederopbouw, het nu naarstig documenteren, waar mogelijk behouden en het terugplaatsen van deze (wand-)kunst in de openbare ruimte. Als één van de voorbeelden noemde hij het steenreliëf van Janny Brugman – de Vries in het depot van de gemeente Kampen.

Bovengenoemde activiteiten werden mede mogelijk gemaakt door:

Opening 'Ode aan Janny en Berry Brugman', Kunsthal Hof 88, Almelo

9 september 2018

Lees ons laatste nieuws

en volg ons op

En nu, na 'Brugmanjaar 2018'?

Door de aandacht voor Brugman dit jaar, ontstond gelijk ook meer belangstelling en waardering voor hun kunst. Zo ontdekte Annemiek Jonker als trainee voor de gemeente Kampen het steenreliëf ‘Onderwijzeres met kind’ in het Kamper depot. Zij legde contacten en stelde voor om dit kunstwerk te herplaatsen. De mogelijkheden worden nu onderzocht. Voordat de oude ‘Eben Haëzer’ school in Vriezenveen deze zomer werd gesloopt, liet de gemeente Twenterand het tegelmozaïek ‘De Zaaier’ uitzagen. Het wordt nu bewaard op de gemeentewerf en wacht op een mooie herbestemming ergens in Vriezenveen.

Twee voorbeelden van monumentale Brugman-wandkunst uit de Wederopbouw zijn zo gelukkig veilig gesteld. Complimenten aan beide gemeenten!

Over een door Berry Brugman beschilderde vouwwand uit bovengenoemde Vriezenveense school werden we getipt. Het zou op zolder moeten liggen. En inderdaad, nog net voordat de slopers aan het werk gingen, konden we de vouwwand komen ophalen. Eigenlijk zijn het zeven panelen met elk een afmeting van 55 x 335 cm. Wie heeft plek om het tijdelijk op te slaan en/of wie heeft er een idee om het ergens te herbestemmen? In Vriezenveen?

Ter gelegenheid van 80 jaar Soroptimisten afd. Twente -Janny was er jarenlang lid- verzorgde Jan van der Kolk in oktober in Museum No Hero in Delden een lezing. Deze lezing smaakte naar vaker. Graag verzorgt hij ook voor u een Brugman-lezing. Vraag naar de mogelijkheden.

Ondanks jarenlang speuren, is zeker niet alles van Berry en Janny gevonden. Helaas is er ook veel gewoon verdwenen. Toch blijven we zoeken en zijn we heel blij als mensen ons benaderen. Hebt u ook iets wat u met ons wilt delen, mail debrugmancollectie@gmail.com. We zijn ook benieuwd naar úw schilderij, kunstwerk of verhaal.

BIOGRAFIE

Berry Brugman

(Almelo 1915 – Almelo 1996)

Na zijn opleiding aan de middelbare school in Almelo ging Berry naar de Kunstacademie in Arnhem. Na zijn studie bekwaamde hij zich in 1942 in Amsterdam bij Jos Rovers in portret en model schilderen.

Ondertussen vestigde hij zich in Almelo als kunstschilder en liet hij zich eerst inspireren door de landschappen van Twente en later door die van Schiermonnikoog. Ook maakte hij veel bloemstillevens. Een andere bron van inspiratie was het lijden. Zo schilderde hij de hongerende mensen in Biafra en de vluchtende mensen uit de verwoestende Vietnamese stad. Zijn religieuze schilderijen tonen veelal een lijdende Christus.

Brugman bewonderde de expressionisten, maar bleef zijn keuze trouw.

Hij was lid van de Twentse Kunstkring, de Amsterdamse kunstenaarsvereniging Stuwing en Indigo '79.

Zijn werk werd vele tientallen keren geëxposeerd in binnen- en buitenland. Recensies uitten zich lovend over zijn expressionistische werk.

Janny Brugman – de Vries

(Sneek 1918 - Groningen 2006)

Na haar opleiding aan de Nutskweekschool in Nijmegen ging Janny naar de Kunstacademie in Arnhem. Ze begon als schilder, maar al vrij snel beheerste zij vaardig het vak van beeldhouwster. Ze leerde het beeldhouwen van Gijs Jacobs van den Hof. Na haar eindexamen boetseerde ze vooral portretten en klein plastieken.

In Amsterdam werd ze lid van het Lucas gilde en later in Almelo van de Twentse Kunstkring en Indigo '79.

Door haar huwelijk met schilder Berry Brugman vestigde zij zich in Almelo.

Na de Tweede Wereldoorlog nam ze deel aan tentoonstellingen van oorlogsmonumenten o.a. in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Ze maakte oorlogsmonumenten in brons en steen.

Daarna voelde ze zich sterk aangetrokken tot de toegepaste kunst in de architectuur en de vrije beeldhouwkunst. Opdrachten voor banken, scholen, kerken, ziekenhuizen werden uitgevoerd; beelden, metaalplastieken en mozaïeken. Ze maakte beelden in plantsoenen. Ze was behalve figuratief ook abstract werkzaam in steen, brons, koper en ijzer. Veel van haar werk is nog steeds te zien in de openbare ruimte.

Janny was erg sociaal betrokken. Zo zette zij zich o.a. als kunsttherapeute in voor patiënten van het Sanatorium in Hellendoorn. Voor haar hulp aan Joden tijdens de Tweede Oorlog ontving ze het Verzetsherdenkingskruis.

Vanwege hun inzet voor de Nedersaksische cultuur en hun ‘band met mensen uit de streek’ werden Janny en Berry in 1984 in Hellendoorn onderscheiden met de Johanna F. van Buren Cultuurprijs.